رسانه‌های حقوق بشری که اخبار مربوط به مناطق کُردنشین ایران را پوشش می‌دهند، از «موج تازه» بازداشت در این مناطق، همزمان با نزدیک شدن به دومین سالگرد مرگ مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد خبر می‌دهند.
این گزارش‌ها حاکی است از دهم شهریور جاری تاکنون دست‌کم ۲۰ نفر در شهرهای مهاباد، پیرانشهر، اشنویه و دهگلان بازداشت شده‌اند.
مهسا امینی، دختر جوان کُرد ساکن سقز که برای دیدار اقوام، همراه با خانواده‌اش به تهران سفر کرده بود، اواخر شهریور سال ۱۴۰۱ بر سر حجاب در خیابان بازداشت و اندکی بعد خبر جان باختن او در بازداشت گشت ارشاد منتشر شد.
مرگ او به موج گسترده و بی‌سابقه‌ای از اعتراضات بر سر حجاب اجباری در ایران دامن زد که ماه‌ها با وجود سرکوب‌های خشن پلیسی و قضایی حکومت ایران ادامه یافت و هنوز هم به شیوه‌های مختلف ادامه دارد.
حال همزمان با نزدیک شدن به سالروز مرگ مهسا امینی، اخباری از دور تازه بازداشت در مناطق کردنشین و افزایش فشار بر خانواده‌های دادخواه این منطقه که بستگان خود را در جریان اعتراضات ۱۴۰۱ از دست دادند، منتشر شده است.
آن طور که سازمان حقوق بشری هه‌نگاو نوشته، طی پنج روز منتهی به روز پنج‌شنبه، ۱۵ شهریور، ده نفر در منطقه بلبان‌آباد شهرستان دهگلان استان کردستان، چهار نفر در مهاباد، سه نفر در اشنویه و سه نفر در پیرانشهر در آذربایجان غربی بازداشت شدند.
بر اساس این گزارش‌ها علت بازداشت این افراد اعلام نشده و همهٔ آنها به مکان‌های نامعلوم منتقل شده‌اند.
هه‌نگاو اسامی بازداشت‌شدگان را جمیل محمدی، شادمان محمدی، فواد محمدی، محمد محمدی، میثم حاجی مجید، سمیر محمدی، پدرام محمدی، ماردین باقری و دو شهروند کُرد دیگر با نام خانوادگی باقری در بلبان‌آباد از توابع دهگلان قید کرده است.
عادل کاکه، امید احمدنژاد، دیاکو عزیزی، لقمان و سیامند زنگی، روز چهارشنبه در اشنویه و سعدون شریفی، وحید ابوبکری، علی‌‌حسین‌پور و سلیمان چوپانی نیز در پیرانشهر بازداشت شده‌اند.
بر اساس این گزارش‌ها، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی، روز دهم شهریور نیز به محل سکونت دو خانواده دادخواه در مهاباد، رامیار ابوبکری برادر ۱۶ ساله زانیار ابوبکری، جوان معترضی که در جریان اعتراضات جان باخت و سیاوش سلطانی فرزند کبری شیخه، دیگر معترض جان‌باخته، حمله کردند.
یک منبع مطلع به سایت کُردپا گفته که هجوم نیروهای امنیتی ساعت ٣ بامداد و بدون ارائه حکم قضایی بوده و آنها در حین بازداشت رامیار ابوبکری، پدر و مادر وی را مورد ضرب و شتم قرار دادند.
خبرگزاری هرانا و وب‌سایت حقوق بشری کُردپا نیز گزارش‌هایی دربارهٔ شماری از این بازداشت‌شدگان منتشر کرده‌اند.
این بازداشت‌ها در شرایطی صورت می‌گیرد که به تازگی جوان دیگری به نام محمد میرموسوی در پاسگاهی در لاهیجان بر اثر «ضرب و جرح شدید» مأموران جان باخت.
خبرگزاری تسنیم نوشته که هنوز کسی از بازداشت‌شدگان در پرونده محمد میرموسوی، «قتل را قبول نکرده و شنیده‌ها حاکی است که متاسفانه در بخشی از پاسگاه دوربین مداربسته وجود نداشته، این اتفاق افتاده است»
مرگ او که یادآور مرگ مهسا امینی در بازداشت پلیس بود، به ویژه پس از انتشار تصاویر دردناکی از وضعیت پیکر او در غسالخانه، با واکنش‌های گسترده‌ای در فضای مجازی روبه‌رو شد و مقام‌های پلیس را مجبور به پاسخگویی کرد.
پس از خبرساز شدن مرگ او، مرکز اطلاع‌رسانی پلیس با انتشار بیانیه‌ای به صراحت اذعان کرد که نیروهای پلیس در جریان درگیری با او نتوانسته‌اند «خشم و احساسات» خود را کنترل کنند.
در همین زمینه خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، با مقایسه مرگ این جوان و مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی روز پنج‌شنبه نوشت که در ماجرای مهسا «اگر مسئولان ذی‌ربط زودتر اطلاع‌رسانی و پیگیری می‌کردند شاید بسیاری از اتفاقات نمی‌افتاد. حالا بعد از دو سال ماجرایی از جنس دیگر در پاسگاهی گمنام در روستای ناصرکیاده لاهیجان رخ داده که شاید اگر به همان روال رفتار می‌شد احتمال داشت برخی اتفاقات، اگرچه نه لزوماً مشابه و یا هم‌سطح، رخ دهد.»
آن طور که این خبرگزاری نوشته، هنوز کسی از بازداشت‌شدگان «قتل را قبول نکرده و شنیده‌ها حاکی است که متاسفانه در بخشی از پاسگاه که دوربین مداربسته وجود نداشته، این اتفاق افتاده است.»
نیروی انتظامی جمهوری اسلامی با بازداشت پنج نفر از مأموران خاطی و برکناری فرمانده نیروی انتظامی لاهیجان به طور غیرمستقیم مسئولیت در این ماجرا را پذیرفته، اما هنوز در بیانیه‌ها تکمیل ماجرا را به آینده موکول کرده است.
آن طور که تسنیم نوشته، بر اساس دستور شورای تأمین استان گیلان، هیچ یک از مسئولان استان به غیر از دادستان اجازه مصاحبه دربارهٔ این پرونده را ندارند و قرار شده اطلاع‌رسانی در این زمینه نیز تنها از طریق خبرگزاری میزان، ارگان رسمی قوهٔ قضائیه جمهوری اسلامی منتشر شود.
