برای نخستینبار پس از چند دهه، مقامهای ارشد غیرنظامی لبنان و اسرائیل در چارچوب سازوکار نظارت بر آتشبس، در مقر نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در نقوره، رو در رو گفتوگو کردند؛ نشستی که به گفته منابع دیپلماتیک بدون فشار واشنگتن و نقش مورگان اورتگاس، فرستاده ویژه آمریکا برای لبنان، شکل نمیگرفت.
این دیدار در بستر آتشبسی انجام شد که در نوامبر ۲۰۲۴ [۷ آذر ۱۴۰۳] با میانجیگری آمریکا و چند قدرت دیگر میان اسرائیل و حزبالله برقرار شد. این آتشبس سازوکاری برای «اجرای توقف مخاصمات» تعریف کرده که در آن نمایندگان آمریکا، فرانسه، اسرائیل، لبنان و نیروهای سازمان ملل بر اجرای تعهدات نظارت میکنند. بر اساس توافق، حزبالله متعهد به خروج از جنوب لبنان و اسرائیل متعهد به عقبنشینی از بخش عمده مواضع مرزی شد، اما اجرای ناقص این تعهدات به تداوم حملات و تنش مرزی انجامیده است.
در نشست اخیر نقوره، هیأت اسرائیل به سرپرستی اُری رسنیک، معاون مدیر شورای امنیت ملی در امور سیاست خارجی، و هیأت لبنان به ریاست سیمون کرم، سفیر پیشین لبنان در واشنگتن، حاضر شدند. مورگان اورتگاس نیز ریاست هیأت آمریکایی را بر عهده داشت. برای نخستینبار به جای فرماندهان نظامی، چهرههای غیرنظامی مرتبط با سیاست خارجی در پاسخ به فشار مستقیم آمریکا برای «غیرنظامیسازی کانال گفتوگو» رو در رو نشستند.
دفتر نخستوزیر اسرائیل این نشست را «تلاشی اولیه برای ایجاد پایهای برای روابط و همکاری اقتصادی» با لبنان توصیف کرد و مدعی شد دو طرف توافق کردهاند ایدههایی برای همکاری اقتصادی تدوین کنند. در مقابل، نخستوزیر لبنان نواف سلام هرگونه بحث درباره عادیسازی را رد کرد و تأکید کرد بیروت همچنان به طرح صلح عربی ۲۰۰۲ پایبند است؛ طرحی که هرگونه عادیسازی با اسرائیل را مشروط به تشکیل کشور مستقل فلسطین میکند. از نگاه دولت لبنان، نشست نقوره در سطح گفتوگوهای امنیتی و فنی باقی میماند، نه مقدمهای برای عادیسازی سیاسی.
ایالات متحده در این روند همزمان چند هدف را دنبال میکند: حفظ آتشبس در جبهه شمالی، محدود کردن نفوذ ایران از طریق فشار بر حزبالله، و گشودن تدریجی مسیر تماس مستقیم میان دو دولت. گفته میشود در گفتوگوهای نقوره، اسرائیل بر «الزامآور بودن خلع سلاح حزبالله، مستقل از هرگونه همکاری اقتصادی» تأکید کرده، در حالی که واشنگتن بر رویکرد مرحلهای و پیوند هر گام در محدود کردن توان نظامی حزبالله با خروج کامل اسرائیل از مواضع باقیمانده و توقف حملات پافشاری دارد.
با وجود طرحهای مختلف برای خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی در برابر کاهش ظرفیت نظامی حزبالله، برخی مقامات اسرائیلی نسبت به امکان «خلع سلاح توافقی» بدبیناند و از حفظ گزینه عملیات گسترده نظامی سخن میگویند. در نتیجه، نشست نقوره بیش از آن که «مذاکرات صلح» باشد، ابزار مدیریت بحران و خرید زمان برای دیپلماسی است؛ تلاشی میان تهدید تشدید تنش از سوی اسرائیل و فشار آمریکا برای راهحل گامبهگام.
در لبنان، افکار عمومی و جریانهای نزدیک به حزبالله نسبت به هرگونه شائبه عادیسازی حساساند و دولت بار دیگر تأکید کرده که هر مسیر احتمالی برای عادیسازی، منوط به حل مسئله فلسطین در چارچوب طرح صلح عربی است. در این میان، حضور چهرهای مانند مورگان اورتگاس در مرکز روند نقوره، برای ناظران منطقهای به معنای تبدیل سیاست آمریکا از سطح بیانیهها به دیپلماسی میدانی است؛ تلاشی محدود اما واقعی برای کاهش خطر لغزش جبهه شمالی به سوی جنگی گستردهتر، تلاشی که سرنوشت آن به اجرای آتشبس، واکنش حزبالله و میزان آمادگی دو دولت برای تداوم این گفتوگوهای غیرمعمول گره خورده است.
