رسانههای دولتی چین و ایران از اقدام دولت دونالد ترامپ برای تعطیلی و قطع بودجهٔ رسانههای زیر نظر «سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده» از جمله صدای آمریکا، رادیو فردا و رادیو آسیای آزاد استقبال کردند.
روزنامه انگلیسیزبان «گلوبال تایمز» که دیدگاههای حزب کمونیست چین را منعکس میکند، روز دوشنبه ۲۷ اسفند در یادداشت سردبیری خود از صدای آمریکا به عنوان «بنگاه دروغپراکنی» نام برد.
این روزنامه نوشت: «وقتی پای گزارشدهی در مورد چین به میان میآید، صدای آمریکا سابقهای هولناک در کارنامه خود دارد».
در این سرمقاله آمده است: «از افترا زدن در زمینهٔ وضعیت حقوق بشر در سینکیانگ چین … تا هیاهو بر سر اختلافات در دریای چین جنوبی … از جعل روایت دربارهٔ به اصطلاح ویروس چینی تا تبلیغ ادعای «مازاد ظرفیت» چین، تقریباً در هر دروغ بدخواهانه در مورد چین، اثر انگشت صدای آمریکا به چشم میخورد».
روزنامه «پکن دیلی» که زیر نظر حزب کمونیست چین اداره میشود نیز در گزارشی از تعطیلی رسانههای زیر نظر «سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده» ستایش کرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، روز ۲۴ اسفند یک فرمان اجرایی را امضا کرد که بر اساس آن، فعالیت هفت آژانس فدرال، از جمله «سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده»، به شدت محدود میشود.
سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده حدود ۳۵۰۰ کارمند دارد و بودجه درخواستی آن برای تامین هزینههای عملیاتی و سرمایهگذاریاش در سال مالی ۲۰۲۵، حدود ۹۵۰ میلیون دلار بوده است.
دیگر واکنشها در آسیا
هان سن، دیکتاتور سابق کامبوج که قدرت را به پسرش واگذار کرده است، نیز به طور علنی از تصمیم دولت ترامپ برای تعطیلی این رسانهها ستایش کرد و آن را «مشارکت مهم در حذف اخبار جعلی، اطلاعات غلط، دروغ، تحریف، تحریکآفرینی و آشوب در سراسر جهان» عنوان کرد.
در پنوم پن، پایتخت کامبوج، اما همه روزنامهنگاران با این اظهارات موافقت ندارند.
به گزارش روزنامه گاردین، سان نارین که به مدت هشت سال در کامبوج با صدای آمریکا همکاری میکرد، اقدام دولت ترامپ در تعطیلی رسانهها را «عصری تاریک برای ما و روزنامهنگاری در کامبوج» توصیف کرد.
بی فنگ، رئیس رادیو آسیای آزاد، تعطیلی رسانه تحت نظر خود که برای کشورهای آسیاییِ دارایِ پایینترین سطح آزادی رسانه، برنامه پخش میکرد، را «پاداشی به دیکتاتورها و مستبدان» دانست و گفت این شامل حزب کمونیست چین نیز میشود که «هیچ چیز بهتر از عدم کنترل بر نفوذشان در فضای اطلاعاتی را دوست ندارند».
او افزود که قطع بودجه رادیو آسیای آزاد «نه تنها نزدیک به ۶۰ میلیون نفر که هفتگی از گزارشهای این رسانه برای آگاهی از حقیقت استفاده میکردند را محروم میکند، بلکه دشمنان آمریکا را از جیب خودمان از منافع آن بهرهمند خواهد کرد».
اتحادیه رادیو آسیای آزاد نیز در بیانیهای اعلام کرد که این اقدام «یک پیروزی به حزب کمونیست چین تقدیم میکند، حزبی که تحقیر ویژهای برای رسانههای آزاد و حقیقت قائل است» و «رژیم توتالیتر کیم جونگ اون در پیونگ یانگ را که در آن کنترل اطلاعات به سطوح بیسابقهای رسیده است، جسور خواهد کرد».
صدای آمریکا که راهاندازی آن به سال ۱۹۴۲ با هدف مقابله با پروپاگاندای آلمان نازی میرسد، بر اساس تصمیم دولت دونالد ترامپ، ۱۳۰۰ کارمند فدرال خود را به مرخصی با حقوق فرستاده است. این رسانه تمام کارمندان قراردادی خود را هم اخراج کرده است.
واکنشها در ایران
تعطیلی صدای آمریکا و سرنوشت نامشخص رادیو فردا، سرویس فارسیزبان رادیو اروپای آزاد، با استقبال شماری از هواداران جمهوری اسلامی در شبکههای اجتماعی و رسانههای وابسته به حکومت مواجه شده است.
خبرگزاری صداوسیما برنامهای تصویری با اجرای آمنه سادات ذبیحپور، مشهور به «بازجو-خبرنگار»، پخش کرد که مرخصی اجباری کارمندان صدای آمریکا و قطع همکاری با شماری از کارمندان قراردادی این سازمان را «بربادرفتن دلارهای آمریکایی» خواند.
تلویزیون جمهوری اسلامی بدون ارائه شواهدی مدعی شده که این اتفاق در حالی رخ داد که کارمندان رادیو فردا و بخش فارسی صدای آمریکا، برای «براندازی در ایران، به دونالد ترامپ رأی داده بودند».
این برنامه با این ادعا ساخته شده که هدف بخشهای فارسی صدای آمریکا و رادیو فردا، «براندازی» حکومت جمهوری اسلامی با استفاده از بستر «کف خیابان» و «ابزار زنان» بود.
در این برنامه تلاش شده که با استفاده از اظهارات مقامات آمریکایی، بر وجود «فساد گسترده» در این دو رسانه تأکید شود و نتیجهگیری شده که این اتفاقات، «درس عبرتی» برای اپوزیسیون ایرانی است که بداند «آمریکا قابل اعتماد نیست».
در شبکههای اجتماعی نیز شماری از هواداران جمهوری اسلامی از قطع بودجۀ صدای آمریکا و رادیو فردا استقبال کردهاند.
این در حالی است که چهرههای فرهنگی، سیاسی و رسانهای بسیاری از این وضعیت، ابراز تأسف کرده و نوشتهاند در وضعیت بحرانی حاکم میان ایران و آمریکا، حذف این دو رسانه به ویژه رادیو فردا کاملاً غیرمنطقی و برخلاف جریان آزاد اطلاعات برای مردم ایران خواهد بود.
اقدام «غیرقانونی» در قطع بودجه
رادیو فردا که در چارچوب رادیو آزادی/ رادیو اروپای آزاد فعالیت میکند و صدای آمریکا، از زیرمجموعههای سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده هستند که بودجه آنها را کنگره تصویب میکند.
ساعاتی پس از انتشار فرمان اجرایی ترامپ، رسانهها نامهای از «سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده» به امضای کری لیک، مشاور مدیرعامل موقت، را منتشر کردند که در آن اعلام شده بود کمک مالی تأییدشده توسط کنگره قطع شده است.
استیون کِیپِس، رئیس و مدیرعامل رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی، در واکنش گفته که قطع بودجه این رسانه «هدیهای بزرگ به دشمنان آمریکا» است.
او در بیانیهای گفت: «آیتاللههای ایران، رهبران کمونیست چین و مستبدان مستقر در مسکو و مینسک مرگ رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی بعد از ۷۵ سال را جشن خواهند گرفت. تقدیم این پیروزی به دشمنان، آنها را قویتر و آمریکا را ضعیفتر میکند».
مدیریت رادیو اروپای آزاد نیز در بیانیهای رسمی اقدام سازمان رسانههای جهانی ایالات متحده در قطع بودجه این رسانه را «غیرقانونی» و «نقض قانون اساسی آمریکا» توصیف کرد.
بسیاری از سازمانهای مدافع مطبوعات و آزادی رسانهها نیز از قطع بودجه رادیو اروپای آزاد انتقاد کرده و با خبرنگاران آن ابراز همبستگی کردهاند.
گزارش شده که اتحادیه اروپا در حال بررسی راههای ممکن برای حمایت از رادیو اروپای آزاد است.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پس از نشست وزیران خارجه این اتحادیه به خبرنگاران گفت: «این رسانه همواره چراغی برای دموکراسی بوده و بسیار ارزشمند است».
او افزود: «خبر قطع بودجه رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی از سوی ایالات متحده ناراحتکننده است. حالا این سوال برای ما مطرح است که آیا میتوانیم خلأ ناشی از کنار کشیدن آمریکا در تأمین بودجه را پر کنیم؟ پاسخ به این سوال این است که به شکل خودکار نه».
به گفته کایا کالاس، وزیران خارجه اتحادیه اروپا به طور جدی خواستار بررسی این موضوع و به دنبال یافتن راه حلی برای آن هستند.