عملیات گودبرداری در ۳/۵ هکتار از «بافت تاریخی شیراز» توسط متولیان «آستان شاهچراغ» همچنان ادامه دارد. این اقدام با ادعای ساخت درمانگاه انجام میشود، اما محمد مهدی کلانتری، بنیانگذار کمپین «نه به تخریب بافتهای تاریخی کشور»، معتقد است هدف اصلی، ساخت صحن جدید و گورستان است که سود اقتصادی قابلتوجهی دارد.
به گزارش خبرگزاری حکومتی ایلنا، این فعال مدنی افزود که «درمانگاه نجابت که قبلاً در این منطقه وجود داشته، تنها ۳۰۰ متر وسعت دارد، اما گودبرداری کنونی ۳/۵ هکتار از بافت تاریخی ثبتشده را شامل میشود.»
کلانتری تشریح کرد که هدف اصلی این گودبرداری، ایجاد صحن جدید و ساخت گورستان با قابلیت سودآوری اقتصادی است. او افزود که «زمینهای این منطقه به قیمت پایین خریداری شده و ساخت قبر سهطبقه میتواند سود قابلتوجهی ایجاد کند.»
کلانتری تاکید کرد که این عملیات بدون مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی و تایید وزارت میراث فرهنگی انجام شده و از نظر قانونی تخلف محسوب میشود.
او همچنین به رأی دیوان عدالت اداری اشاره کرد که مصوبه تفویض اختیار به استان فارس را باطل کرده و هرگونه تغییر در این بافت نیازمند تایید مراجع ملی است.
کلانتری هشدار داد که «با وجود ثبت ملی بافت تاریخی شیراز در سال ۱۴۰۲، گودبرداری همچنان ادامه دارد و نامهنگاریها برای توقف این تخریب به نتیجه نرسیده است» و تأکید کرد که اسناد استناد شده از سوی متولیان آستان شاهچراغ «مربوط به دورههای قبلی و فاقد اعتبار قانونی است.»
در مقابل علیرضا صحرائیان، معاون توسعه و عمران شاهچراغ می گوید «۳/۵ هکتار گودبرداری کذب محض است» و «یک سانتیمتر از بناها و بافت تاریخی شیراز را تخریب نکردهایم.» موضعی که توسط فعالان مدنی منطقه مورد قبول قرار ندارد.
امین طباطبایی، فعال میراث فرهنگی و مدیرعامل خانه فرهنگ جاودان شیراز، با انتقاد از وضعیت بافت تاریخی شیراز، گفت که ارادهای برای توقف تخریبها در میان مسئولان استانی وجود ندارد.
به گفته او، آخرین تخریب عمده در این بافت در اسفند ۱۳۹۶ رخ داد، زمانی که دو خانه تاریخی ثبت ملی منتصری و سلیمی به بهانه طرح توسعه حرم شاهچراغ تخریب شدند. این موضوع به شورای تأمین استان و کمیته حفاظت شورای امنیت کشور ارجاع شد و در نهایت حکم بازسازی عین به عین این خانهها در اردیبهشت ۱۳۹۷ صادر شد، اما تاکنون اجرایی نشده است.
طباطبایی تأکید کرد که ابزارهای قانونی کافی برای جلوگیری از تخریبها وجود دارد، اما فقدان اراده مدیریتی در اداره کل میراث فرهنگی فارس مانع استفاده از این ظرفیتها شده است.
او افزود که یگان حفاظت میراث فرهنگی میتوانست با هماهنگی نیروی انتظامی جلوی تخریبهای اخیر را بگیرد، اما تنها به تهیه گزارش و شکایت حقوقی اکتفا شده است.
این فعال میراث فرهنگی هشدار داد که تخریب بافت تاریخی ثبت ملی شده شیراز میتوانست در شورای تأمین استان مطرح شود، اما هیچ نشانهای از پیگیری در این سطح مشاهده نمیشود.
طباطبایی همچنین با انتقاد از وزارت میراث فرهنگی در حفاظت از آثار تاریخی، تاکید کرد که مدیران این وزارتخانه میتوانستند با اقتدار و جسارت بیشتری در اجرای وظایف خود عمل کنند، اما این توانایی و جدیت دیده نمیشود.