تبادل زندانی بین ایران و آمریکا؛ بایدن از چهار کشور تشکر کرد – DW – ۱۴۰۲/۶/۲۷ – دویچه وله فارسی

جیسون رضائیان، روزنامه‌نگار واشنگتن پست در ایکس (توییتر سابق) با ابراز خوشحالی از آزادی زندانیان دوتابعیتی نوشت: «این تصویر از اولین لحظات آزادی سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی مرا فوق‌العاده خوشحال می‌کند اما این عکس یادآور این موضوع هم است که سال‌ها از زندگی این مردان و خانواده‌هایشان ربوده شده است.»

ایران و آمریکا پیش از این نیز سابقه مبادله زندانیان را دارند که به تسخیر سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ و بحران گروگان‌گیری پس از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد.

تبادل بزرگ قبلی بین دو کشور در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاده بود، زمانی که ایران با قدرت‌های جهانی به توافق رسید تا برنامه هسته‌ای خود را در ازای کاهش تحریم‌ها محدود کند.

در پی آن چهار گروگان آمریکایی، از جمله جیسون رضائیان، روزنامه‌نگار واشنگتن پست، از ایران به خانه بازگشتند و چند ایرانی در ایالات متحده آزاد شدند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با اشاره به تبادل زندانیان، در خصوص وضعیت زندانیان ایرانی آزاد شده در آمریکا اعلام کرد: «برخی از این زندانیان پس از آزادی در آمریکا می‌مانند و به کار و زندگی شخصی خود ادامه خواهند داد.»

علی باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه که همراه تیم ابراهیم رئیسی در حال حاضر در نیویورک است، خطاب به مقامات ایالات متحده گفته است: «آزادی این زندانیان موجب ایجاد این درک برای آمریکایی‌ها شود که ایرانیانی را که در آن کشور فعالیت قانونی دارند، تحت تعقیب قرار ندهد.»

گفتنی است، زندانیان آزاد شده ایرانی پیش از این از سوی دولت ایالات متحده به اتهاماتی هم‌چون ارسال تجهیزات الکترونیکی و نرم‌افزار، ارسال غیرقانونی تجهیزات آزمایشگاهی یا فروش تجهیزات با کاربرد موشکی، جنگ الکترونیک، برنامه هسته‌ای و سایر بخش‌های نظامی به جمهوری اسلامی محکوم شده بودند.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا تنها دقایقی پس از آزادی سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی و دو آمریکایی دیگر که نمی‌خواهند نامشان فاش شود، از سران چهار کشور تشکر کرد.

در بیانیه‌ای که از سوی کاخ سفید منتشر شده، آمده است: «از سوئیس، کره جنوبی، قطر و عمان که به تسهیل این توافق در طول چندین ماه دیپلماسی دشوار کمک کردند، تشکر ویژه می‌کنم.»

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در ایکس (توییتر سابق) با ابراز خرسندی از آزادی زندانیان دوتابعیتی نوشت: «عماد شرقی، سیامک نمازی، مراد طاهباز و دو شهروند آمریکایی دیگر پس از تحمل ظلم غیرقابل وصف ایران را ترک کرده و به خانه بازگشته‌اند. ما اولویتی بالاتر از بازگرداندن آمریکایی‌هایی که به ناحق بازداشت شده‌اند، نداریم.»

هواپیمای حامل زندانیان دو تابعیتی ایرانی- آمریکایی که در ایران محبوس بودند، در دوحه به زمین نشست.

سه تن از این پنج زندانی دو تابعیتی سیامک نمازی ۵۱ ساله، عماد شرقی ۵۹ ساله و مراد طاهباز ۶۷ ساله هستند.

هویت دو زندانی دیگر اعلام نشده است اما روزنامه خراسان، مدتی پیش هویت یک زندانی دیگر را یک زن آمریکایی ایرانی‌تبار ذکر کرده بود که پیش از این در سازمان‌های غیردولتی در افغانستان مشغول به کار بوده است.

یک مقام ارشد دولت آمریکا درباره تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا گفت، این توافق “رابطه خصمانه تهران با واشنگتن را تغییر نداده است اما در دیپلماسی بر سر مسئله هسته‌ای ایران همچنان بسته نشده است.”

این مقام که نامش فاش نشده است، با اشاره به دارایی‌های آزاد شده ایران گفته است: «ایران مجاز است از این دارایی‌ها که به قطر منتقل شده تنها برای مصارف بشردوستانه شامل مواد غذایی، دارویی، تجهیزات پزشکی و محصولات کشاورزی استفاده کند.»

او تاکید کرده است، اگر ایران بخواهد پول را جابه‌جا کند یا از آن برای کارهایی غیر از موارد بشردوستانه‌ استفاده کنند، اقداماتی در جهت بلوکه‌ کردن اموال انجام خواهد شد.

با آزادی دو نفر از پنج زندانی آزاد شده ایرانی از آمریکا و ورود آنها به دوحه، هویت این افراد مشخص شده است.

معین انصاری و رضا سرهنگ پور، دو زندانی آزاد شده هستند که بر اساس برنامه از پیش تعیین‌شده وارد پایتخت قطر شدند.

معین (مهرداد) انصاری، در سال ۲۰۲۱ به اتهام فروش تجهیزات با کاربرد موشکی، جنگ الکترونیک، برنامه هسته‌ای و سایر بخش‌های نظامی به جمهوری اسلامی به ۶۳ ماه حبس محکوم شده است.

رضا سرهنگ‌پور در سال ۲۰۲۱ به ارسال غیرقانونی تجهیزات آزمایشگاهی به ایران متهم و زندانی شد.

کاوه افراسیابی، امین حسن‌زاده و کامبیز عطارکاشانی دیگر افرادی هستند که کاخ‌ سفید در برابر آزادی ۵ شهروند خود به ایران آنها را تحویل خواهد داد. از میان آنها کاوه افراسیابی به تازگی در مصاحبه‌ای اعلام کرد که زندانی نیست و تمایلی برای بازگشت به ایران ندارد و ترجیح می‌دهد به حضور در آمریکا و تدریس در دانشگاه‌های این کشور ادامه دهد.  

هم‌زمان با تایید انتشار خبر ورود دست کم دو تن از زندانیانی که در جریان مبادله با آمریکا وارد دوحه شدند، خبرگزاری رویترز نوشت، هواپیمای قطری حامل پنج زندانی آمریکایی هم تهران را به مقصد دوحه ترک کرد.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران ساعاتی پیش در نشست خبری هفتگی خود اعلام کرده بود، دارایی‌های بلوکه‌شده ایران امروز در اختیار دولت قرار خواهد گرفت و تبادل زندانیان نیز انجام خواهد شد.

این تبادل در مقابل آزادسازی ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی صورت می‌گیرد که از طریق بانک مرکزی سوییس به قطر منتقل شده و قرار است در این کشور تنها برای مصارف بشردوستانه مثل خرید غذا و دارو در اختیار جمهوری اسلامی قرار بگیرد.

پایگاه خبری “نور نیوز” نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران با انتشار عکس دو نفر از پنج زندانی آزادشده ایرانی، از ورود آنها به دوحه خبر داد.

نورنیوز با انتشار عکسی از مهرداد معین انصاری و رضا سرهنگ‌پور، دو زندانی که در جریان مبادله زندانیان ایرانی و آمریکایی آزاد شده‌اند، نوشت: «هم‌زمان سه زندانی ایرانی دیگر که ساکن آمریکا بودند هم آزاد شدند.»

هم‌زمان با انجام مبادله برخی از زندانیان ایرانی و آمریکایی، دارایی‌های بلوکه‌شده ایران به حساب ۶ بانک ایرانی در دوحه واریز شد.

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران با اعلام این خبر تایید کرد، امروز دوشنبه ۲۷ شهریور (۱۸ سپتامبر) ۵ میلیارد و ۵۷۳ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو به حساب ۶ بانک ایرانی در دوحه واریز شد.

فرزین در توضیح آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران گفت: «۱۹ مرداد ماه سال جاری، تمام منابع غیرقابل دسترس ایران که در بانک‌های کره جنوبی و شعبه سئول بانک ملت نگهداری می‌شد به حساب بانک مرکزی سوئیس برای تبدیل به یورو منتقل شد. در این مدت ۶ بانک ایرانی در ۲ بانک قطری حساب باز کردند و طبق توافقات انجام تمام پرداخت‌ها توسط کارگزاران بین‌المللی بانک‌های قطری و همچنین سوئیفت صورت گرفت.»