قزاقستان رسماً به پیمان آبراهام پیوست – چارچوب دیپلماتیک با میانجیگری ایالات متحده که روابط بین اسرائیل و چندین کشور با اکثریت مسلمان را عادی کرد. در حالی که قزاقستان روابط دیپلماتیک و اقتصادی کامل با اسرائیل را حفظ کرده است، ورود آن به این توافقنامه دارای وزن نمادین و استراتژیک مهمی است، به ویژه در زمینه تغییر ژئوپلیتیک در آسیای مرکزی و غرب آسیا.
این اقدام همزمان با سفر قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور آمریکا به واشنگتن برای دیدار با رئیس جمهور دونالد ترامپ، در کنار رهبران دیگر کشورهای آسیای مرکزی است. این نشست بخشی از تلاش مجدد واشنگتن برای تقویت نفوذ خود در منطقه ای است که مدت ها به عنوان بخشی از مدار ژئوپلیتیک روسیه تلقی می شد و اکنون به طور فزاینده ای به حوزه اقتصادی چین کشیده شده است. آسیای مرکزی امروز در مرکز یک رقابت استراتژیک آرام قرار دارد و ایالات متحده در تلاش است تا خود را دوباره وارد امور منطقه کند.
برای واشنگتن، پیوستن قزاقستان به این توافقنامه نشان میدهد که ایالات متحده همچنان یک بازیگر مرتبط در شکلدهی صفبندیهای سیاسی در سراسر جهان اسلام است، حتی در شرایطی که بحران غزه فشار دیپلماتیک بر شراکتهای اسرائیل وارد میکند. گسترش توافقات در طول درگیری تا حد زیادی متوقف شده بود، اما الحاق قزاقستان به واشنگتن اجازه می دهد تا تحرک دیپلماتیک خود را ادامه دهد.
برای قزاقستان، این تصمیم با سیاست خارجی “چند بردار” طولانی مدت آن همسو است، یک اقدام متعادل کننده ظریف که به دنبال حفظ روابط مثبت با روسیه، چین، کشورهای غربی و شرکای منطقه ای به طور همزمان است. قزاقستان با رسمیت بخشیدن به نقش خود در توافقنامه ابراهیم، خود را به عنوان یک پل دیپلماتیک قرار می دهد: بین اسرائیل و کشورهای مسلمان، بین شرق و غرب، و بین واشنگتن و منطقه وسیع تر.
یک بعد اقتصادی نیز مشخص است. قزاقستان در تلاش است تا اقتصاد خود را فراتر از نفت و صنایع استخراجی متنوع کند. اسرائیل، به عنوان یک رهبر جهانی در زمینههایی مانند فناوری کشاورزی، مدیریت آب، انرژیهای تجدیدپذیر و امنیت سایبری، دقیقاً نوعی از تخصص را ارائه میکند که میتواند از جاهطلبیهای قزاقستان برای تنوعبخشی حمایت کند.
در همین حال، برای ترامپ، تضمین یک کشور دیگر در توافقنامه هدف روایی گسترده تری را دنبال می کند. این به او اجازه می دهد تا توافق نامه ابراهیم را به عنوان یک معماری دیپلماتیک مستمر و موفق با قابلیت گسترش ارائه دهد. هدف نهایی همچنان شامل شدن عربستان سعودی است. با این حال، ریاض بار دیگر تاکید کرده است که بدون پیشرفت در تشکیل کشور فلسطین پیش نخواهد رفت. بنابراین، ورود قزاقستان به عنوان یک پله دیپلماتیک عمل می کند، کمتر از امارات یا بحرین در سال 2020، اما همچنان از نظر سیاسی مفید است.
این تحول همچنین در حالی رخ می دهد که ترامپ در حال آماده شدن برای یک دیدار پرمخاطب دیگر، این بار با احمد الشراع، رئیس جمهور سوریه، رهبر سابق شبه نظامیان است. این نشست، در کنار الحاق قزاقستان، نشان از تلاش گستردهتر ایالات متحده برای تغییر شکل صفبندیهای دیپلماتیک در سراسر آسیای غربی و آسیای مرکزی دارد و واشنگتن را به عنوان میانجی قاطع نظم منطقه معرفی میکند.
برای قزاقستان، مزایای آن واضح است: روابط قوی تر با واشنگتن، گسترش همکاری با اسرائیل، و افزایش نفوذ دیپلماتیک. برای واشنگتن، دستاوردها شامل دیده شدن مجدد در آسیای مرکزی، احیای حرکت برای توافق آبراهام و ادامه تعامل دیپلماتیک با بازیگران اصلی غرب آسیا است.
در نهایت، این اقدام قزاقستان روابط جدیدی با اسرائیل ایجاد نمی کند، بلکه آنها را مجدداً تأیید می کند. اما نمادگرایی مهم است. در منطقه ای که ژئوپلیتیک اغلب با زمان و اشاره تعریف می شود، الحاق قزاقستان به عنوان یک سیگنال راهبردی عمل می کند: اتحادها در حال تغییر هستند و نفوذ همچنان مورد بحث است.
– به پایان می رسد
