به نظر می رسد هیچ محدودیتی برای افشاگری های تاریکی که با سقوط رژیم 54 ساله اسد در سوریه آشکار شد، وجود ندارد.
زندان‌ها خالی شده‌اند و ابزارهای شکنجه‌ای که برای معترضان مسالمت‌آمیز و دیگرانی که مخالفان دولت محسوب می‌شوند، آشکار شده‌اند. پشته های اسناد رسمی هزاران بازداشتی را ثبت می کنند. سردخانه ها و گورهای دسته جمعی قربانیان لاغر و شکسته یا حداقل برخی از آنها را در خود جای می دهند.
خیلی های دیگر دارند هنوز پیدا نشده است.
برای این و بسیاری از جنایات دیگر، مردم سوریه خواهان عدالت هستند. ائتلاف شورشی که ماه گذشته بشار اسد را سرنگون کرد متعهد به تعقیب و پیگرد قانونی شد شخصیت های ارشد رژیم برای جنایاتی که شامل قتل، زندانی کردن نادرست، شکنجه و گاز زدن مردم خود می شود.
ایمن اسفاری، رئیس مدنیه، شبکه سازمان‌های حقوق بشر سوریه و دیگر گروه‌های مدنی، گفت: «بیشتر سوری‌ها می‌گویند که تنها زمانی می‌توانند برای پایان دادن به این دوران سیاه 54 ساله دست یابند که این افراد را به دست عدالت بسپارند.
اما حتی با فرض اینکه مقامات جدید بتوانند مظنونان را ردیابی کنند، در کشوری آسیب پذیر، تقسیم شده و آسیب دیده مانند سوریه به سختی می توان به پاسخگویی دست یافت. تجارب دیگر کشورهای عربی که رژیم‌های استبدادی آنها فروپاشید، گواه چالش‌ها است: هیچ یک از آن کشورها – نه مصر، نه عراق، نه تونس – موفق نشدند عدالت جامع و پایدار را برای جنایات دوره‌های قبل تضمین کنند.
سوریه با موانع مشخصی روبروست. رهبران بالفعل جدید این کشور از اکثریت مسلمان سنی کشور می آیند، در حالی که رده های ارشد رژیم سرنگون شده تحت سلطه علوی ها، یک اقلیت مذهبی بود. این بدان معناست که پیگرد قانونی برای سوء استفاده های دوران اسد می تواند به تنش های فرقه ای سوریه دامن بزند.
سیستم قضایی برای سالها چیزی بیش از ابزاری برای آقای اسد نبود و این سیستم را برای رسیدگی به نقض گسترده و پیچیده حقوق بشر مجهز نمی‌کرد. هزاران سوری ممکن است درگیر شوند، بیش از آنچه که ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار گیرند، و این سؤالاتی را در مورد نحوه برخورد با مقامات سطح پایین ایجاد می کند.
و پس از سالها جنگ، تحریم هافساد و سوءمدیریت، صرفاً رسیدگی به آسیب ها در حین انتقال به یک دولت جدید، کار بسیار بزرگی است.
از هر 10 سوری 9 نفر در فقر زندگی می کنند. شهرها در ویرانه قرار دارند. خانه ها ویران شده است. ده ها هزار نفر به ناحق سال ها یا دهه ها بازداشت شدند. صدها هزار نفر بودند در جنگ کشته شدند. بسیاری هنوز مفقود هستند.
نرما یلاچیچ از کمیسیون عدالت بین المللی و پاسخگویی که سال هاست در حال جمع آوری شواهد علیه شخصیت های رژیم سوریه بوده است، گفت که سوری ها به زمان و بحث های زیادی برای طراحی یک فرآیند پاسخگویی صحیح نیاز دارند.
او گفت: «اینها چیزهایی هستند که زمان می‌برند و هرگز یک شبه اتفاق نمی‌افتند.
اما فشار زیادی بر رهبران جدید سوریه برای آغاز مجازات قدیمی‌ها وجود دارد و مقامات انتقالی در پایتخت، دمشق، قول داده‌اند که این کار را انجام دهند.
احمد الشرع، رهبر بالفعل سوریه، گفت: «ما از پاسخگویی جنایتکاران، قاتلان و افسران امنیتی و نظامی که در شکنجه مردم سوریه دخیل بودند، تسلیم نخواهیم شد. یک پست در تلگرام در ماه دسامبر وی افزود که آنها به زودی “فهرست شماره 1” از مقامات ارشد “در شکنجه مردم سوریه” را منتشر خواهند کرد.
شکار چنین ارقامی اگر غیرممکن نباشد دشوار خواهد بود. آقای اسد به روسیه پناهنده شده است که بعید است روسیه او را رها کند. بسیاری از همکاران ارشد او از بین رفته اند و برخی از آنها در لبنان یا امارات متحده عربی پنهان شده اند.
با این حال، گروه های حقوق بشر سوریه در تبعید، بیش از یک دهه پیش شروع به ایجاد مقدمات کردند. جمع آوری شواهد برای پیگرد قانونی که در کشورهای دیگر نصب شده بودند – و روزی، آنها امیدوار بودند، در کشورهای خودشان.
اما فرناندو تراویزی، مدیر اجرایی مرکز بین‌المللی عدالت انتقالی، که با این گروه‌های سوری کار کرده است، هشدار داد که قبل از شروع پیگرد قانونی در سوریه، مقامات باید ابتدا اعتماد شهروندان را با ایجاد دولتی که نیازهای آنها را برآورده می‌کند جلب کنند.
انجام این کار از اشتباهات کشوری مانند تونس جلوگیری می کند، جایی که فقدان پیشرفت اقتصادی در سال های پس از انقلاب بهار عربی 2011 بسیاری از مردم را بر جای گذاشت. تلخ و افسون شده. تا سال 2021، تونسی‌ها دموکراسی نوپای خود را تغییر دادند و از رئیس‌جمهوری که رشد کرده بود حمایت کردند. به طور فزاینده ای اقتدارگرا. تلاش ها برای کشاندن اعضای سرویس های امنیتی مخوف و نزدیکان رژیم به عدالت اکنون به حالت تعلیق درآمده است.
آقای تراویزی گفت: “هر فرآیند حقیقت، عدالت و پاسخگویی باید از سوی نهادهایی انجام شود که از مشروعیت و اعتبار نزد مردم برخوردار باشند، در غیر این صورت این اتلاف وقت است.” او افزود که ارائه خدمات حیاتی، مردم سوریه را تشویق می‌کند تا دولت را «ابزاری برای سرکوب» بدانند. این به نیازهای من رسیدگی می کند.»
دولت انتقالی می‌تواند گام‌های اساسی و در عین حال حیاتی مانند کمک به پناهندگانی که سالها پیش آنجا را ترک کرده‌اند، برای به دست آوردن هویت جدید، تصمیم‌گیری درباره اموالی که در طول جنگ به سرقت رفته یا اشغال شده‌اند، و تامین برق پایدار و آب جاری را انجام دهد. با وجود این، نیاز به ارائه کمک های بشردوستانه و بهبودهای اقتصادی دارد فقط ممکن است با کمک کشورهای دیگر
و باید همه این کارها را به روشی یکسان انجام دهد، در غیر این صورت سوری ها ممکن است تلاش های پاسخگویی را انتخابی یا سیاسی ببینند. پس از سرنگونی صدام حسین در عراق در سال 2003، دولت های اشغالگر تحت رهبری ایالات متحده و دولت های متوالی، حتی کارمندان کوچک حزب حاکم سابق را بدون روند قانونی پاکسازی و در لیست سیاه قرار دادند. تحلیلگران گفتند ایمان به نظام جدید را تضعیف کرد.
آقای اسفاری گفت: “تنها راه برای التیام زخم های سایر جوامع این است که مطمئن شویم آنها به طور عادلانه نمایندگی می شوند.”
مقامات سوریه نشان می دهند که درک می کنند. آنها بارها قول داده اند که به حقوق اقلیت ها احترام بگذارند و برای سربازان درجه بندی شده ای که مجبور به خدمت در ارتش آقای اسد شده اند، وعده عفو داده اند. به اکثر کارمندان دولت اجازه داده شده است که برای ادامه فعالیت مؤسسات در کار بمانند.
استفان جی راپ، دادستان بین‌المللی سابق و سفیر سابق ایالات متحده برای عدالت جهانی که بیش از یک دهه در مورد سوءاستفاده‌های سوریه کار کرده است، گفت: هرگونه پیگرد قانونی باید روند خوبی باشد، در غیر این صورت به نظر می‌رسد که تسویه حساب می‌شود. و این می تواند نقش کلیدی در آشتی جامعه و خنثی کردن تلاش ها برای تسویه حساب، به عنوان مثال، علیه فرزندان والدینی که مرتکب این جنایات شده اند، داشته باشد.
خانم جلاسیچ گفت که در یک پیچیدگی دیگر، برخی از اسنادی که برای پیگرد قانونی بسیار مهم هستند، در هرج و مرج پس از سقوط اسد آسیب دیده اند، با غارت، غارت یا سوزاندن زندان های رژیم و آرشیوهای آژانس اطلاعاتی. کمیسیون عدالت بین المللی و پاسخگویی
چون سوریه باقی است تحت تحریم های زمان جنگ، گروه او و سایرین که سعی می کنند از این اوراق برای استفاده آینده در دادگاه محافظت کنند، نمی توانند در بسیاری از کشور فعالیت کنند و تلاش های آنها را بیشتر به خطر می اندازد.
گورهای دسته جمعی و ابزارهای شکنجه در زمان جنگ تنها شواهد آشکار از سوء استفاده هایی است که توسط آقای اسد و اسد نظارت می شود. پدرش حافظ.
تقریباً هر سوری به نوعی مورد ظلم رژیم سابق قرار گرفته است. پیشکسوتان تلاش های عدالت در کشورهای دیگر که در حال گذار سیاسی بوده اند، می گویند بنابراین محاکمه افراد به دلیل جنایات مرتکب در طول جنگ داخلی کافی نیست.
آقای راپ خواستار یک “فرآیند حقیقت گویی بزرگتر” شد که می تواند به “واقعاً شروع به درک سیستم سرکوب دولتی که سوریه در 54 سال گذشته بود، و این ماشین کشتار که سوریه بود” از سال 2011 کمک کند.
یک مدل می تواند باشد کمیسیون حقیقت و آشتی پس از آپارتاید در آفریقای جنوبی، که شهادت قربانیان و عاملان نقض حقوق را شنید، به قربانیان غرامت ارائه کرد و در برخی موارد عفو صادر کرد.
خانم یلاچیچ گفت که سوریه به یک حساب گسترده‌تر با میراث رژیم اسد نیاز دارد که «به شکاف‌ها کمک نمی‌کند، اما به بهبودی کمک می‌کند».
کارشناسان گفتند، قبل از شروع محاکمه، سوریه باید سیستم پلیس و دادگاه خود را بازنگری کند و چارچوبی قانونی برای رسیدگی به نقض حقوق ایجاد کند، شاید یک دادگاه ویژه برای محاکمه جدی ترین جنایات ایجاد کند. یک اولویت به همان اندازه فوری، یافتن آنچه برای حدود 136000 نفر که پس از دستگیری توسط رژیم اسد مفقود شده اند و شناسایی اجساد کشف شده در گورهای دسته جمعی ناپدید شده اند.
اما سوریه نمی تواند برای محاکمه مقامات سابق رژیم خیلی صبر کند. اجرای آهسته عدالت رسمی فضایی را برای افراد خشمگین باز می گذارد تا امور را به دست خود بگیرند، که می تواند چرخه های خشونت را ایجاد کند و شکاف های فرقه ای را عمیق تر کند. پیش از این، قتل های انتقام جویانه و تهدیدهای پراکنده علیه اقلیت هایی که مورد علاقه رژیم اسد بودند گزارش شده است.
پس از انقلاب تونس، تاخیر طولانی در طرح پرونده در برابر مقامات امنیتی سابق این احساس را در شهروندان ایجاد کرد که دموکراسی جدید آنها ورشکسته شده است.
لامیا فرهانی، یک وکیل تونسی که مدت‌ها به دنبال عدالت برای تیراندازی مرگبار برادرش بوده است، در حالی که وی به رژیم قبلی در سال 2011 اعتراض کرده بود، گفت که سرخوردگی کشورش به رئیس‌جمهور کنونی، کیس سعید، اجازه داده است تا دموکراسی خود را از بین ببرد.
او گفت: «ما یک دموکراسی نوپا داشتیم که در اولین طوفان شکست خورد. و همه اینها به این دلیل اتفاق افتاد که آشتی واقعی وجود نداشت.»
