لارا روزن از جمله روزنامه‌نگاران سرشناس آمریکایی است که سال‌ها به‌صورت تخصصی مذاکرات هسته‌ای ایران را دنبال کرده و تقریباً در تمام ادوار مذاکرات هسته‌ای در کشورهای مختلف حضور داشته است.
خانم روزن که ارتباطات گسترده‌ای هم با دیپلمات‌های غربی دارد، یکی از روزنامه‌نگارانی بود که به نشست دوم مهرماه مسعود پزشکیان با خبرنگاران رسانه‌های آمریکایی در نیویورک دعوت شده بود.
روزن می‌گوید حضور همزمان جواد ظریف، عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی در این نشست نشان می‌دهد که پزشکیان به آن‌ها در حوزهٔ دیپلماسی اعتماد دارد و به آن‌ها اختیار عمل داده است.
ساعاتی پس از این نشست، با خانم روزن تماس گرفتیم و از او دربارهٔ جزئیات این جلسه پرسیدیم.
شما در جلسهٔ رئیس‌جمهور ایران با خبرنگاران خارجی حضور داشتید. ابتدا قدری از فضای کلی این نشست برایمان بگویید.
جلسه‌ای بین روزنامه‌نگاران و سردبیران با مسعود پزشکیان و تیم جدید او بود که حدوداً ۵۰ روزنامه‌نگار آن‌جا حضور داشتند. برای من بسیار جالب بود که جواد ظریف، عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی که طرف غربی به‌خوبی آن‌ها را می‌شناسد – به‌خاطر حضور هر سه نفر در زمان مذاکرات هسته‌ای – این‌جا در کنار رئیس‌جمهور جدید ایران حضور داشتند.
در این جلسه مهم‌ترین نکته این بود که ایران تلاش کرد این تصویر را ارائه دهد که آمادگی انجام مذاکرات را دارد تا هر وقت طرف مقابل هم چنین آمادگی داشت، این اتفاق رخ بدهد. اما در حال حاضر من چنین چیزی را در آمریکا نمی‌بینم، چون تنها شش هفته تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا زمان باقی مانده است.
روند کلی در این جلسه چطور بود؟ شما اشاره کردید که علاوه بر پزشکیان، عراقچی، ظریف و تخت‌روانچی هم در جلسه بودند؛ آیا آن‌ها هم صحبت کردند؟
پروتکل‌هایی از طرف تیم ایرانی وجود دارد که در آمریکا هم مشاهده می‌شود. وقتی رئیس‌جمهور صحبت می‌کند، دیگر وزیر خارجه و دیگران حرفی نمی‌زنند. شاید بعد از این‌که پزشکیان به تهران برگردد، آن‌ها هم مصاحبه‌هایی داشته باشند.
اما حضور آن‌ها در این جلسه قابل‌توجه بود. ما آن‌ها و سوابق‌شان را می‌شناسیم. این سه نفر یک تیم مذاکراتی بودند که همگی در این جلسه حضور داشتند.
در مورد ظریف، ما او را می‌شناسیم و می‌دانیم که اول مشاور پزشکیان بود و بعد استعفا کرد و سپس دوباره برگشت. او کسی است که نیویورک را به‌خوبی می‌شناسد و خیلی سال قبل این‌جا سفیر بوده. اما حتی منابعی که من دارم هم انتظار نداشتند که او در این سفر حضور داشته باشد.
در نتیجه، آمدن ظریف نشان می‌دهد که پزشکیان کاملاً به ظریف اعتماد دارد، از این بابت نگرانی ندارد و برای سیاست خارجی به او متکی است و حاضر است اختیارات بیشتری به او بدهد.
رسانه‌ها جسته‌وگریخته از صحبت‌های پزشکیان گفته‌اند. محور اصلی صحبت‌های او در این جلسه چه بود؟
پیام اصلی او این بود که ایران به‌دنبال تشدید تنش نیست و به گفت‌وگو و تنش‌زدایی علاقه دارد. در عین حال، صحبت‌های زیادی در مورد تشدید تنش‌ها بین اسرائیل و گروه‌های نیابتی ایران کرد و البته او هم مانند دیگر رؤسای جمهور ایران مسئولیت را گردن طرف مقابل انداخت و آن‌ها را به‌خاطر بی‌ثباتی در منطقه سرزنش کرد.
مقام‌هات جمهوری اسلامی از آمادگی تهران برای شروع دوبارهٔ مذاکرات هسته‌ای می‌گویند؛ آیا آن‌ها در این جلسه طرح مشخصی در این مورد ارائه دادند؟
نه، توضیحی ندادند. یک نفر از پزشکیان پرسید که آیا حاضرید با ایالات متحده گفت‌وگوهای مستقیم داشته باشید؟ و تا جایی که من خاطرم هست، او پاسخی نداد.
البته سؤالات این‌گونه بود که چهار یا پنج سؤال پرسیده می‌شد و سپس پزشکیان جواب می‌داد. در نتیجه پاسخ همهٔ سؤالات داده نمی‌شد. ضمن این‌که مشخص نشد آن‌ها دربارهٔ احیای برجام صحبت می‌کنند یا به‌دنبال توافق جدیدی هستند.
پزشکیان به‌درستی اشاره کرد که ایران به برجام پایبند بود تا این‌که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد. بنابراین ایران آن‌جا مقصر نبود، اما برای من روشن نشد که آن‌ها می‌خواهند به برجام برگردند یا یک توافق الحاقی صورت بگیرد.
با توجه به ارتباطات شما، چقدر احتمال می‌دهید که در این سفر مذاکره‌ای میان ایران و کشورهای غربی حتی به‌صورت مخفیانه شکل بگیرد؟
نه. من با توجه به منابع و گفت‌وگوهایی که با مقام‌های آمریکایی دارم، این احساس را دارم که این احتمال وجود ندارد.
آمریکایی‌ها علناً می‌گویند که ارتباطاتی مانند ارسال پیام‌های مرتبط با کاهش تنش با ایران دارند و نگران هستند که ایران دست به تلافی بزند. اما در مورد مذاکرات هسته‌ای پیامی در کار نیست.
ضمن این‌که من چنین چیزی را در اروپایی‌ها هم نمی‌بینم. گروه ۵+۱ دیگر از بین رفته است. روسیه بعد از جنگ اوکراین بازیگر دیگری شده است. کشوری که در توافق سال ۲۰۱۵ نقش سازنده‌ای ایفا می‌کرد، اکنون بازی متفاوتی را اجرا می‌کند.
در طرف اروپایی هم چنین قصدی را نمی‌بینم که بخواهند مذاکراتی را در شرایط فعلی در خصوص برنامهٔ هسته‌ای ایران اجرا کنند. یکی از افراد مهم اروپایی مرتبط با برنامهٔ هسته‌ای ایران که همیشه در چنین مواقعی حضور دارد، حتی به نیویورک نیامده است و منابع من هم می‌گویند شکل‌گیری چنین مذاکره‌ای در شرایط فعلی بسیار دور از انتظار است.
ضمن این‌که انتخابات ایالات متحده هم مهم است و باید ببینیم چه کسی رئیس‌جمهور می‌شود و بعد ببینیم در سال ۲۰۲۵ چه اتفاقی می‌افتد و آیا طرفین نوعی گفتگوی دوجانبه را امتحان می‌کنند یا نه. فعلاً مسائل دیگری وجود دارد، از جمله تشدید تنش‌ها در لبنان که همه نگران آن هستند.
