یک «مقام بلندپایه ایرانی» به خبرگزاری رویترز گفته است، ایران ضمن مخالفت با درخواست رئیس جمهور آمریکا برای گفتوگوی مستقیم دربارهٔ برنامه هستهایاش، تمایل دارد مذاکرات غیرمستقیم از طریق عمان را ادامه دهد.
این مقام که نخواسته نامش فاش شود، روز یکشنبه ۱۷ فروردین به این خبرگزاری گفت که «گفتوگوهای غیرمستقیم فرصتی برای سنجش جدیت آمریکا در یافتن راهحل سیاسی است.»
به گفته این «مقام بلندپایه ایرانی»، جمهوری اسلامی همچنین به کشورهای میزبان پایگاههای نظامی آمریکا، از جمله عراق، کویت، امارات، قطر، ترکیه و بحرین، هشدار داده که هرگونه حمایت از حمله احتمالی آمریکا، از جمله استفاده از حریم هوایی یا خاک آنها، بهمثابه اقدام خصمانه تلقی خواهد شد و «پیامدهای شدیدی» خواهد داشت.
به گفته این مقام، رهبر جمهوری اسلامی نیروهای مسلح کشور را به حالت آمادهباش درآورده است.
تنشها پس از تهدیدات نظامی دونالد ترامپ علیه ایران، در منطقه تشدید شده؛ بهویژه در شرایطی که جنگ در غزه و لبنان، حملات هوایی به یمن، تغییر قدرت در سوریه و درگیریهای اسرائیل و ایران ادامه دارد. نگرانیها دربارهٔ گسترش درگیری به کل منطقه خلیج فارس، که سهم مهمی در صادرات جهانی نفت دارد، افزایش یافته است.
ایران گفته که حاضر به مذاکره دربارهٔ برنامه هستهایاش است، اما فقط در صورتی که تهدیدی در کار نباشد. تهران همچنین تأکید کرده که برنامه موشکیاش خارج از چارچوب گفتوگوهاست.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده نیز روز ۱۴ فروردین گفت به نظر او جمهوری اسلامی ایران خواهان گفتوگوی مستقیم با آمریکا است و تهران احساس آسیبپذیری میکند.
سخنگویان دولتهای عراق، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین بلافاصله به درخواستهای رویترز برای اظهار نظر پاسخ ندادند. وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد از چنین هشدارهایی مطلع نیست، اما افزود که چنین پیامهایی ممکن است از طریق کانالهای دیگر منتقل شده باشند.
روز چهارشنبه، رسانههای دولتی ایران گزارش دادند که کویت به ایران اطمینان داده است که اجازه نخواهد داد هیچ اقدام تهاجمیای از خاک این کشور علیه سایر کشورها انجام شود.
روسیه، متحد ایران، روز پنجشنبه اعلام کرد تهدیدات نظامی آمریکا علیه جمهوری اسلامی غیرقابل قبول است و روز جمعه خواستار خویشتنداری شد.
یک مقام دوم ایرانی روز یکشنبه ۱۷ فروردین به رویترز گفت ایران تلاش دارد حمایت بیشتری از روسیه جلب کند، اما نسبت به تعهد واقعی مسکو به متحد خود بدبین است. او افزود که این موضوع «بستگی به نوع روابط» میان ترامپ و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه دارد.
فرصت دوماهه
دونالد ترامپ گفته است ترجیح میدهد به توافقی دربارهٔ برنامه هستهای ایران دست یابد تا اینکه وارد رویارویی نظامی شود، و اعلام کرده که نامهای به علی خامنهای نوشته و پیشنهاد گفتوگو داده است.
«مقام بلندپایه ایرانی» روز یکشنبه به خبرگزاری رویترز گفت که دور اول گفتوگوهای غیرمستقیم میتواند شامل میانجیگری عمان و رفتوآمد نمایندگان این کشور بین هیئتهای ایرانی و آمریکایی باشد. علی خامنهای به وزیر خارجه، عباس عراقچی یا معاون او، مجید تختروانچی، اختیار داده است تا در هرگونه مذاکرهای در مسقط شرکت کنند.
سخنگوی دولت عمان نیز هنوز به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخ نداده است.
با این حال، مقام بلندپایه ایرانیِ مورد مصاحبه رویترز باور دارد که حدود دو ماه فرصت برای دستیابی به توافق وجود دارد، زیرا نگرانیهایی مطرح است مبنی بر اینکه اسرائیل ممکن است در صورت طولانی شدن مذاکرات، حملهای را آغاز کند و در نتیجه تمامی تحریمهای بینالمللی علیه ایران بهطور ناگهانی و کامل بازگردد تا مانع از دستیابی ایران به سلاح هستهای شود.
ایران مدتهاست که داشتن قصد برای ساخت سلاح هستهای را رد کرده، اما آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داده که ایران بهطور چشمگیری غنیسازی اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد افزایش داده است، که به سطح ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای نزدیک است.
کشورهای غربی میگویند هیچ ضرورتی برای غنیسازی اورانیوم تا این سطح در برنامههای غیرنظامی وجود ندارد و هیچ کشور دیگری بدون ساخت بمب هستهای به چنین سطحی از غنیسازی دست نیافته است.
جمهوری اسلامی همچنین اعلام کرده برنامه موشکیاش نیز خارج از چارچوب گفتوگو است.
علیرضا حاجیزاده، فرمانده ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز دوشنبه تلویحاً گفته بود که پایگاههای آمریکا در منطقه ممکن است در هرگونه درگیری هدف حمله قرار گیرند.
در سال ۲۰۲۰، ایران پس از ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه، در حمله موشکی آمریکا در بغداد، پایگاههای آمریکایی در عراق را هدف قرار داد.
در همین حال بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، قرار است روز دوشنبه ۱۸ فروردین در کاخ سفید با دونالد ترامپ درباره موضوعاتی از جمله ایران گفتوگو کند.
یک روز پیش از آن نیز وبسایت اکسیوس به نقل از منابع خود گزارش داده بود که بنیامین نتانیاهو احتمال دستیابی به توافق هستهای بین آمریکا و ایران را بسیار اندک میداند و میخواهد با دونالد ترامپ درباره حمله به تاسیسات هستهای ایران در صورت شکست دیپلماسی گفتوگو کند.
خبرگزاری بلومبرگ روز شنبه در گزارشی نوشت که اسرائیل نسبت به مذاکرات احتمالی بین آمریکا و ایران بدبین است «اما در حالی که ارتش خود را برای حمله احتمالی آماده میکند مراقب است به طور علنی با ترامپ مخالفت نکند».
