مای ساتو، گزارش‌گر ویژه سازمان ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر ایران، روز جمعه ۱۱ آبان گزارش مقدماتی خود درباره ایران را به کمیته حقوق بشر مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه کرد.
او با اشاره به این که هفتمین گزارش‌گری است که وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران را بررسی می‌کند، گفت که مأموریت خود را با تعهد به استقلال، بی‌طرفی، و صداقت، انجام می‌دهد.
به گفته خانم ساتو، این مأموریت با تصویب قطع‌نامه‌ای انجام می‌شود که اکثریت کشورهای عضو شورا آن را تأیید کردند.
مای ساتو ابراز امیدواری کرد که جمهوری اسلامی به تخصص و ارزیابی او به‌عنوان یک دارایی نگاه کند، و یا دست‌کم با تعامل واقعی در انجام این مأموریت، گامی در جهت ترسیم آینده‌ای بدون نیاز به آن را رقم بزند.
او در ادامه افزود که این گزارش مقدماتی بر سه محور حق زندگی، رویکرد جنسیتی، و شفافیت داده‌ها، متمرکز است و به صورت جداگانه به شرح هر یک از این موارد پرداخت.
به گفته خانم ساتو، از هنگامی که او در ماه اوت گذشته مأموریت خود را آغاز کرد، اعدام‌ها در ایران به‌صورت چشمگیری افزایش یافته است و براساس گزارش‌های موجود بیش از ۱۴۰ تن با اتهامات مختلفی از جمله قاچاق مواد مخدر توسط جمهوری اسلامی اعدام شدند.
مای ساتو یادآور شد که مجازات اعدام، استفاده مرگبار از زور توسط سازمان‌های حکومتی، و یا مرگ در هنگام بازداشت، از جمله موارد دیگری است که او در بخش حق زندگی مورد بررسی قرار می‌دهد.
گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در وضعیت حقوق بشر ایران در ادامه بر اهمیت عدالت و پاسخ‌گویی تأکید کرد.
به گفته خانم ساتو، رویکرد جنسیتی در این گزارش از جنبه‌های مختلفی مانند مذهب، قوانین، قومیت، تنوع فرهنگی، آداب و رسوم، و یا گرایش جنسی، مورد بررسی قرار گرفته است.
مای ساتو تأکید کرد که از منظر حقوق بشر وضعیت زنان و دختران در ایران بدتر شده است.
او با اشاره به برخورد حکومت ایران با جنبش «زن زندگی آزادی»، یا آور شد که جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی در جهان است که کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان را امضا نکرده است.
به گفته خانم مای ساتو، شاخص سالانه جهانی شکاف جنسیتی از چهار منظر اصلی مشارکت اقتصادی و فرصت، پیشرفت تحصیلی، سلامت و بقا، و توانمندسازی سیاسی، قابل بررسی است.
او در ادامه افزود که براساس آمار سال ۲۰۲۳، جمهوری اسلامی ایران در میان ۱۴۶ کشور جهان در رتبه ۱۴۳ قرار دارد و این امر نیاز به ارائه تحلیل دقیق را برجسته می‌کند.
مای ساتو در پایان خواستار شفافیت داده‌ها از سوی جمهوری اسلامی شد. او با اشاره به دسترسی محدود به گزارش‌های رسمی، تهدید قربانیان و ساکت کردن خانواده‌های آنها با ارعاب و تهدید، گفت که این اقدامات حکومت ارائه گزارشی دقیق از وضعیت حقوق بشر در ایران را دشوار می‌کند.
خانم ساتو گفت که خواهان سفر به ایران است ولی جمهوری اسلامی پاسخی به درخواست او نداده است.
گزارش‌گر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر ایران، از جامعه جهانی خواست تا ضمن حمایت از او، جمهوری اسلامی را به تعامل سازنده با این مأموریت تشویق کنند.
