اظهارات رئیسجمهور ایالات متحده در روز دوشنبه ۱۸ فروردین که از آغاز مذاکرات مستقیم هستهای بین آمریکا و ایران خبر داد، «غافلگیر کننده» توصیف شده و واکنشهایی به دنبال داشته است.
دونالد ترامپ هنگام میزبانی از نخستوزیر اسرائیل در کاخ سفید اعلام کرد که ایران و آمریکا گفتوگوهای مستقیم هستهای را آغاز کردهاند و روز شنبه هم نشستی در سطح بالا برگزار خواهد شد.
آقای ترامپ با بیان اینکه در این گفتوگوها «خواهیم دید چه اتفاقی میافتد» گفت: «فکر میکنم همه قبول دارند که دستیابی به یک توافق گزینهای بهتر است».
ساعاتی پس از انتشار این سخنان، وزیر خارجه ایران با اعلام اینکه روز شنبه دیدار سطح بالا در عمان برگزار خواهد شد، در عین حال به «گفتوگوهای غیرمستقیم» بین دو کشور اشاره کرد.
عباس عراقچی بامداد سهشنبه ۱۹ فروردین در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران و ایالات متحده روز شنبه [۲۳ فروردین] در عمان دیدار خواهند کرد برای گفتوگوهای غیرمستقیم در سطح عالی».
مقامهای جمهوری اسلامی در روزهای گذشته بارها هرگونه مذاکره مستقیم را رد کرده و فقط بر انجام مذاکرات غیرمستقیم بین تهران و واشینگتن تاکید داشتهاند.
در همین حال برخی رسانههای حکومتی ایران از جمله خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، گزارش دادند که مقامهای ارشد ایران و آمریکا روز شنبه در مسقط، پایتخت عمان، «با یکدیگر به صورت غیرمستقیم گفتوگو خواهند کرد».
به نوشته تسنیم، ریاست هیئت ایرانی در این گفتوگوها با عباس عراقچی و رهبری هیئت آمریکایی با استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، است.
وبسایت اکسیوس هم گزارش داد که در این گفتوگوها عباس عراقچی و استیو ویتکاف حضور خواهند داشت.
در بازار ارز ایران ساعات اولیه صبح سهشنبه تغییر چندانی مشاهده نشد و قیمت هر دلار آمریکا حدود ۱۰۵ هزار تومان معامله شد.
با این حال برخی رسانهها از جمله وبسایت «انتخاب» گفتهاند قیمت دلار دیجیتال شامگاه دوشنبه تا ۱۰۶ هزار تومان بالا رفته بود اما پس از آن کاهش پیدا کرد.
قیمت دلار آمریکا حوالی ظهر به وقت ایران به زیر صد هزار تومان کاهش یافت که ظاهراً بیانگر امیدواری بازار به موفقیت مذاکرات بین ایران و آمریکا است.
همچنین بنابر گزارشها، قیمت رمز-ارز تتر کاهش یافت و به حدود یکصد هزار تومان بازگشت.
چین خواستار «صداقت سیاسی» آمریکا شد
در همین حال، پکن روز سهشنبه از ایالات متحده خواست تا به گفته آن، در مذاکرات هستهای با ایران «صداقت» نشان دهد.
لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، گفت: «ایالات متحده، به عنوان کشوری که یکجانبه از توافق جامع بر سر پرونده هستهای ایران خارج شد و شرایط فعلی را ایجاد کرد، باید صداقت سیاسی (و) احترام متقابل را نشان دهد».
به گزارش خبرگزاری فرانسه، او افزود: واشینگتن باید «در گفتوگو و رایزنی شرکت کند و در عین حال از رویه اشتباه خود در استفاده از زور برای اعمال فشار شدید دست بردارد».
سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که کشورش «به ارتباط با همه طرفها، ترویج فعالانه صلح و گفتوگو و تلاش برای دستیابی به راهحل دیپلماتیک ادامه خواهد داد».
«احتمال بسیار اندک» موفقیت مذاکرات از نگاه نتانیاهو
از سوی دیگر وبسایت اکسیوس یادآور شده است که نخستوزیر اسرائیل احتمال موفقیت گفتوگوهای آتی را «بسیار اندک» میداند و در کاخ سفید هم درباره اینکه «توافق خوب» چگونه توافقی باید باشد سخن گفت.
آقای نتانیاهو روز دوشنبه در کنار دونالد ترامپ گفت دو طرف توافق دارند که ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد.
او افزود: «اگر بتوان این کار را به صورت دیپلماتیک، و به طور کامل، آن طور که در لیبی صورت گرفت انجام داد، فکر میکنم کار خوبی خواهد بود».
یک مقام ارشد اسرائیلی به اکسیوس گفت: «نتانیاهو مدل لیبی را میخواهد؛ برچیده شدن کامل برنامه هستهای ایران».
با این حال برخی رسانههای اسرائیلی، از جمله تایمز اسرائیل، سفر آقای نتانیاهو به واشینگتن را دستکم در زمینه لغو تعرفههای آمریکا بر کالاهای این کشور ناموفق توصیف کردهاند.
اما برخی دیگر از رسانههای اسرائیلی، از جمله یدیعوت احرونوت، گفتهاند که آقای ترامپ قصد داشت تا بنیامین نتانیاهو را به طور خصوصی در جریان مذاکرات سطح بالای آمریکا و ایران قرار دهد.
آمریکا و اسرائیل همواره تاکید کردهاند که اجازه دستیابی ایران به سلاح هستهای را نخواهند داد.
دونالد ترامپ در دو ماه و نیم گذشته چند بار گفته بود که تهران باید بین اقدام نظامی یا مذاکره برای دستیابی به توافق هستهای جدید یکی را انتخاب کند و او امیدوار است توافق حاصل شود.
با این حال علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیشنهاد مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد.
ایران میگوید به دنبال تولید سلاح هستهای نیست؛ با این حال آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داده که تهران به طور چشمگیری غنیسازی اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد افزایش داده و انباشت ذخایر اورانیوم غنیشده را شتاب داده است.