ایران و پاکستان در پی حملات مرگبار دی ماه ۱۴۰۲ در آستانهٔ تقابل کامل با یکدیگر قرار داشتند؛ درگیری‌هایی کم‌سابقه که بار دیگر اختلاف طولانی‌مدت بین این دو همسایه بر سر ناآرامی‌های مرزی را شعله‌ور کرد.
دو کشور به مدت چند دهه یکدیگر را متهم کرده‌اند که به گروه‌های مسلح پناه می‌دهند تا حملاتی را علیه دیگری انجام دهند.
اکنون به نظر می‌رسد ایران و پاکستان، که قدرتی هسته‌ای است، مشغول گسترش همکاری‌های خود هستند تا حملات رو به افزایش جدایی‌طلبان بلوچ و گروه‌های شبه‌نظامی را، که در طول ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دو کشور فعالیت می‌کنند، کنترل کنند.
فرزان ثابت، محقق ارشد در موسسهٔ تحصیلات تکمیلی ژنو، به رادیو اروپای آزاد / رادیو آزادی می‌گوید دو طرف در روابط خود تغییر مسیر داده‌اند.
در ماه ژوئیه، اسلام‌آباد یک عضو جیش‌العدل (گروه جدایی‌طلب بلوچ که گمان می‌رود از پاکستان عملیات اجرا می‌کند) را به ایران تحویل داد. در مقابل، ایران یک چهرهٔ جدایی‌طلب بلوچ پاکستانی را به اسلام‌آباد منتقل کرد.
در اوایل نوامبر، جیش‌العدل ادعا کرد که ۱۲ تن از جنگجویانش در یک عملیات مشترک توسط ایران و پاکستان کشته شدند. تهران این حملات را ستود اما اعلام شد که عملیات توسط نیروهای پاکستانی به تنهایی انجام شده است.
منبع ناپایداری
دهه‌ها است که استان سیستان و بلوچستان، در جنوب شرقی ایران، و استان بلوچستان، در جنوب غربی پاکستان، صحنهٔ ناآرامی‌های متعدد بوده‌اند.
این استان‌های پهناور و فقیر محل سکونت بلوچ‌ها، اقلیتی قومی در ایران و پاکستان، هستند. این قوم مدت‌هاست که در هر دو کشور از تبعیض و خشونت مقامات رنج برده‌اند و آنان را متهم به استفاده از منابع طبیعی منطقه می‌کنند.
جیش‌العدل و ارتش آزادی‌بخش بلوچستان، بزرگ‌ترین گروه مسلح بلوچ در پاکستان، در سال‌های اخیر به نیروهای مبارز قدرتمندی تبدیل شده‌اند.
این گروه‌ها تاکتیک‌های مرگبارتری را، از جمله بمب‌گذاری‌های انتحاری، اعمال کرده‌اند و استخدام خود را گسترش داده‌اند. آن‌ها همچنین از خشم رو به رشد محلی در برابر تهران و اسلام‌آباد استفاده کرده‌اند و سلاح‌های پیشرفته‌تری را به دست آورده‌اند.
ارتش آزادی‌بخش بلوچستان در ۹ نوامبر مسئولیت یک بمب‌گذاری انتحاری را که هدف آن سربازان در یک ایستگاه قطار در بلوچستان بود، بر عهده گرفت. دست کم ۲۶ نفر در این حادثه کشته شدند.
در ۲۶ اکتبر، جیش‌العدل یک گشت پلیس در استان سیستان و بلوچستان را مورد حمله قرار داد که منجر به کشته شدن ۱۰ افسر شد.
عزیز بلوچ، کارشناس امنیتی مستقل پاکستانی، به رادیو اروپای آزاد / رادیو آزادی می‌گوید که تهران و اسلام‌آباد برای اولین بار در زمینهٔ «امنیت و مدیریت مرزی» هماهنگی و همکاری می‌کنند.
او می‌گوید که گروه‌های مسلح بلوچ «به یک منبع اصلی ناپایداری داخلی» در هر دو کشور تبدیل شده‌اند و اضافه کرد که ایران و پاکستان «درک کرده‌اند که بدون تغییر این وضعیت از طریق همکاری، زیان‌های فزاینده‌ای را متحمل خواهند شد.»
امتیاز بلوچ، تحلیلگر رسانهٔ «خراسان دایری»، وبسایتی که گروه‌های شبه‌نظامی در افغانستان و پاکستان را پیگیری می‌کند، به رادیو اروپای آزاد / رادیو آزادی می‌گوید که همکاری بین ایران و پاکستان عمیق‌تر از آن است که عموماً اعلام می‌شود. او می‌گوید: «همکاری بین دو کشور عمیق‌تر شده و سرعت گرفته است.»
انگیزه‌های اقتصادی
کارشناسان می‌گویند پاکستان و ایران، که هر دو با بحران‌های اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، همچنین انگیزه‌های مالی برای گسترش همکاری و مقابله با ناآرامی‌های مرزی دارند.
بلوچستان در پاکستان استانی غنی از منابع است و محل اجرای ده‌ها پروژهٔ توسعه‌ای چند میلیارد دلاری است که توسط چین تأمین مالی می‌شود.
شبه‌نظامیان در سال جاری میلادی دست‌کم هفت کارگر چینی را در پاکستان کشته‌اند و تهدید کرده‌اند که گذرگاه ۶۰ میلیارد دلاری اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) را مختل خواهند کرد.
در همین حال، پکن بزرگ‌ترین واردکنندهٔ نفت ایران و سرمایه‌گذار عمده در اقتصاد در حال سقوط این کشور است. بندر چابهار در استان سیستان و بلوچستان نقطه‌ای کلیدی برای واردات و صادرات به کشور همسایه یعنی افغانستان است.
فرزان ثابت، از موسسهٔ تحصیلات تکمیلی ژنو، به رادیو اروپای آزاد / رادیو آزادی می‌گوید که خطرات امنیتی ناشی از مناطق بلوچ در ایران و پاکستان و اهمیت جغرافیایی-اقتصادی آن‌ها، جایگاه این دو استان را در برنامه‌های توسعهٔ هر دو کشور تقویت کرده و «این باعث شده است که دو دولت تلاش برای سرکوب خشونت‌ها در آن‌جا را آغاز کنند».
