در روزهای اخیر درگیری‌های مسلحانه در استان سیستان و بلوچستان میان گروه‌های مسلح مخالف جمهوری اسلامی و نیروهای سپاه پاسداران، کشته‌هایی را در هر دو طرف درگیر برجای گذاشته است.
سپاه پاسداران و گروه «جیش‌العدل» که در این منطقه فعال است، هر دو سازمانی هستند که از سوی آمریکا «تروریستی» طبقه‌بندی شده‌اند.
این درگیری‌ها به ویژه در مرزهای جنوب شرقی ایران سال‌هاست که ادامه دارد و چشم‌اندازی برای پایان قطعی آن‌ها و برقراری امنیت وجود ندارد.
دلیل این ناامنی‌ها در این منطقه چیست؟
حملات مخالفان مسلح جمهوری اسلامی در استان سیستان و بلوچستان سابقه‌ای طولانی دارد و پیش از این شمار قابل توجهی از طرفین در جریان درگیری‌ها کشته شده‌اند.
به ادعای رسانه‌های بلوچ، در جریان این درگیری‌ها نیروهای سپاه پاسداران به سوی غیرنظامیان نیز تیراندازی می‌کنند و برخی از اهالی محل هم بازداشت شده‌اند.
مهدی نخل‌احمدی روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی ساکن ایتالیا به رادیو فردا می‌گوید که اولین عامل ناامنی، رویکرد جمهوری اسلامی در منطقه است.
او گفت: «رویکرد جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته نسبت به مناطق قومیت‌نشین یک نگاه امنیتی بوده و از سیاست‌هایی که استفاده کرده‌اند، تغییر بافت جمعیتی با ابرازهای مختلف از جمله ابزارهای تشویقی بوده است.»
نخل‌احمدی تاکید کرد که اساسا تداوم فقر و بیکاری در این منطقه منجر به کوچ اجباری جمعیت ساکن در سیستان و بلوچستان می‌شود. او گفت که فقر همچنین موجب انباشت نارضایتی‌ها در منطقه و روی آوردن برخی به راه‌حل‌های خشونت‌آمیز می‌شود.
استان سیستان و بلوچستان شاهد موارد زیادی از اعدام نسبت به سایر استان‌های ایران است.
مولوی عبدالحمید رهبر پرنفوذ سنی‌های سیستان و بلوچستان پیشتر این اعدام‌ها را محکوم کرده و گفته بود که «هنر» جمهوری اسلامی، اعدام است.
مولوی عبدالحمید گفته که بخش عمده مردم استان سیستان و بلوچستان فقیر و محتاج «چند صد هزار تومان» پول هستند و برای همین مقدار کشته شده‌اند.
اعدام‌ها به ویژه در استان سیستان و بلوچستان که بیشتر آن‌ها در ارتباط با قاچاق مواد مخدر است، چرخه خشونت را تداوم می‌بخشد.
یک کارشناس مسائل استان سیستان و بلوچستان که نخواست نامش فاش شود به رادیو فردا گفت در مواردی، برخی از بستگان افراد اعدام‌شده در استان سیستان و بلوچستان برای گرفتن انتقام، به گروه‌های مسلح مخالف جمهوری اسلامی می‌پیوندند.
نسپردن امنیت منطقه به نیروهای بومی
تجربه بیش از چهار دهه گذشته نشان داده که حکومت جمهوری اسلامی به مردم ساکن استان‌های مرزی ایران به ویژه کردستان و سیستان و بلوچستان برای سپردن مسئولیت برقراری امنیت به خودشان اعتماد نداشته و به گفته کارشناسان همین بی اعتمادی، موجب نوعی ناامنی شده است.
آقای نخل‌احمدی نیز به رادیو فردا گفت که از حدود پانزده سال پیش، مسئولیت امنیت مرزها در استان سیستان و بلوچستان با سپاه پاسداران و نماینده رهبر جمهوری اسلامی بوده است.
این تحلیلگر سیاسی افزود که جمهوری اسلامی همچنین میان قومیت‌ها و پیروان مذاهب گوناگون در این منطقه اختلاف‌افکنی کرده و این اختلافات به خشونت منجر می‌شود.
او در مورد اختلافات تهران و اسلام‌آباد در این زمینه نیز گفت که جمهوری اسلامی دیپلماسی موثر با رویکرد امنیت پایدار با همسایگان خود نداشته است.
در روزهای اخیر، برخی رسانه‌ها و کارشناسان حکومتی ایران این ادعای پیشین جمهوری اسلامی را مبنی بر نقش داشتن اسرائیل در درگیری‌های مرزی منطقه سیستان و بلوچستان تکرار کرده‌اند. اما هیچ کدام از مدعیان هرگز شواهد معتبری را در این زمینه ارائه نکرده‌اند. آقای نخل‌احمدی نیز گفت که در این زمینه مدارک موثقی وجود ندارد.
انتصاب استاندار بومی چه تاثیری دارد؟
اما درگیری‌های اخیر پس از آن رخ داده که دولت جمهوری اسلامی یک شهروند بلوچ و اهل سنت را به عنوان استاندار سیستان و بلوچستان انتخاب کرد.
جای خالی سیاست‌مداران اهل سنت در کابینه دولت و واگذار نکردن مسئولیت استانداری‌ها به آن‌ها در چهار دهه گذشته همواره انتقاداتی را به همراه داشته است. اما آیا اکنون حضور یک استاندار محلی می‌تواند از تنش‌ها بکاهد؟
مهدی نخل‌احمدی در این زمینه به رادیو فردا گفت: «این موضوع را هم باید به فال نیک گرفت و هم باید به دیده تردید نسبت به موثر بودن این انتصاب نگاه کرد.»
او افزود که در چهار دهه گذشته توازن قوا در ساختار جمهوری اسلامی به سمت قدرت گرفتن نهادهای غیرانتخابی و انتصابی بوده و در استان سیستان و بلوچستان، سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی دست دولت و استانداری را بسته نگه می‌دارد و احتمالا در درازمدت گشایشی در جهت بهبود وضعیت ایجاد نخواهد شد.
دو موضوع امنیت و اقتصاد به هم پیوند خورده‌اند. در شرایطی که استان سیستان و بلوچستان به رشد اقتصادی و پیشبرد پروژه‌های عمرانی شدیدا نیازمند است، ناامنی‌ها می‌تواند فقر و بیکاری موجود در این منطقه را تداوم بخشد.
